Το παιχνίδι είναι η φυσική γλώσσα των παιδιών. Είναι ο τρόπος που εκφράζονται, που εξερευνούν τον κόσμο γύρω τους, που δοκιμάζουν και κατανοούν έννοιες, σχέσεις, συναισθήματα. Στην προσχολική εκπαίδευση, το παιχνίδι δεν είναι “διάλειμμα” από τη μάθηση – είναι η ίδια η μάθηση. Μέσα από το παιχνίδι, το παιδί αναπτύσσει δεξιότητες που αποτελούν το θεμέλιο της γνωστικής, συναισθηματικής και κοινωνικής του εξέλιξης. Η γλωσσική ανάπτυξη ενισχύεται όταν τα παιδιά συμμετέχουν σε συμβολικά παιχνίδια, μιμούνται ρόλους και αναπαριστούν καταστάσεις από την καθημερινότητα. Μέσα από διαλόγους που επινοούν, δομούν τη γλώσσα, εμπλουτίζουν το λεξιλόγιό τους και βελτιώνουν την ικανότητα επικοινωνίας. Παράλληλα, η επίλυση προβλημάτων γίνεται παιχνίδι όταν προσπαθούν να ισορροπήσουν τουβλάκια, να συναρμολογήσουν παζλ ή να κατασκευάσουν κάτι με υλικά. Αυτές οι φαινομενικά απλές δραστηριότητες τους μαθαίνουν συγκέντρωση, υπομονή και στρατηγική σκέψη. Ακόμη πιο βαθιά, μέσα από παιχνίδια ρόλων όπως «παίζω τη μαμά», «το σχολείο», ή «το νοσοκομείο», το παιδί μπαίνει σε διαφορετικές θέσεις και καταστάσεις. Με αυτόν τον τρόπο, χτίζει τη βάση της ενσυναίσθησης – καταλαβαίνει πώς μπορεί να αισθάνεται ο άλλος, μαθαίνει να παρατηρεί, να φροντίζει, να σχετίζεται.

Η ομαδικότητα ενισχύεται επίσης μέσα από το παιχνίδι. Τα παιδιά καλούνται να μοιραστούν, να περιμένουν τη σειρά τους, να συνεργαστούν για να πετύχουν έναν κοινό στόχο. Η κοινωνικοποίηση που επιτυγχάνεται μέσα από αυτές τις εμπειρίες είναι θεμελιώδης για τη μελλοντική τους προσαρμογή στο δημοτικό σχολείο και την ευρύτερη κοινωνία. Τέλος, το παιχνίδι είναι και τρόπος έκφρασης συναισθημάτων. Ένα παιδί που δεν μπορεί να πει «φοβάμαι» μπορεί να παίξει ότι ο αρκούδος του φοβάται να μείνει μόνος. Μέσα από τέτοιες αναπαραστάσεις, ο παιδαγωγός μπορεί να καταλάβει τις ανάγκες του παιδιού και να το στηρίξει ανάλογα.

Η σύγχρονη προσχολική εκπαίδευση βασίζεται στην παιδαγωγική αρχή ότι το παιδί μαθαίνει καλύτερα όταν παίζει, πειραματίζεται και ανακαλύπτει. Γι’ αυτό, σε κάθε οργανωμένο παιδικό σταθμό και νηπιαγωγείο, το παιχνίδι αποτελεί τον πυρήνα της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Όχι απλώς γιατί είναι ευχάριστο, αλλά γιατί είναι η πιο ουσιαστική και αποτελεσματική μορφή μάθησης.

Μαριτιάνα Καπετανοπούλου, Ψυχολόγος, Εκπ. Συστημική-Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια